بررسی تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی جدایه های عامل شانکر درختان میوه هسته دار در استان های خراسان رضوی و شمالی

بیماری شانکر هسته داران از خسارت زا ترین بیماری های درختان میوه هسته دار می باشد. به منظور بررسی و شناسایی عوامل مولد این بیماری در سال های 1389 و 1390 از باغ های درختان میوه هسته دار در استان های خراسان رضوی و شمالی بازدید به عمل آمد. علائمی مشابه با علائم بیماری شانکر باکتریایی درختان میوه هسته دار ناشی از باکتری pseudomonas syringae pv. syringae روی روی هلو (prunus persica)، شلیل (prunus persicae var. nusipersica)، آلو(p. domestica l.)، بادام (p. amygdalus l.) و زردآلو (p. armeniaca l.) مشاهده گردید. پس از شستشو و ضد عفونی سطحی بافت های آلوده، سوسپانسیونی از آن ها در آب مقطر استریل تهیه و یک قطره از آن روی محیط آگار غذایی حاوی سوکروز (nas) کشت داده شد. پرگنه های غالب به دست آمده کرم تا صورتی رنگ، خمیر مانند، براق، محدب و با حاشیه صاف بودند. هیچ یک از جدایه ها قادر به ایجاد رنگ فلورسانت روی محیط king-b نبوده ولی برخی از آن ها در شمعدانی (pelargonium × hortorum) بعد از 5-4 و در توتون (nicotiana tabacum) پس از 11 روز شروع به تولید نکروز مشابه با واکنش فوق حساسیت کردند. لکه های نکروزه و آب سوخته ایجاد شده روی توتون دارای هاله زرد رنگ بوده و بافت نکروزه به همراه هاله پیرامونی به تدریج ولی به کندی گسترش پیدا کرد. هم چنین از نماینده های جدایه ها (h3,h4,b1,h25,h26,h40,h41,al1) سوسپانسیون تهیه و به زیر پوست سرشاخه های جوان هلو وگلابی به وسیله سرنگ (در شرایط باغ و گلخانه) تزریق گردید. در نهال گلابی واکنش بیماری زایی بسیارشدید بود، به طوری که 10-9 روز پس از مایه زنی، واکنش پژمردگی و در ادامه سوختگی برگ ها و سرشاخه شروع شد و به تدریج کل شاخه خشکید. علائم بیماری در سرشاخه های هلو نیز پس از 15- 12 روز به صورت زخم های تیره رنگ فرو رفته که گاهی به سمت پایین و بالای محل تزریق نیز گسترش پیدا می کرد، قابل مشاهده بود. بررسی های اولیه در راستای شناسایی نماینده این جدایه ها با توالی یابی ناحیه its و مقایسه آن ها با توالی های موجود در پایگاه ncbi صورت گرفت که منتهی به یافتن بیشترین شباهت جدایه ها با دو گونهadeliensis cryptococcus و cryptococcus magnus گردید. نتایج توالی یابی ناحیه s26 و ژن rpb2 به همراه آنالیز اسید های چرب، الگوی پروتئین های سلولی و ویژگی های فنوتیپی، تغذیه-ای و بیوشیمیایی نیز تا حد زیادی نزدیکی تعلق جدایه ها را به این دو گونه اثبات کرد. این دو گونه با ضریب اطمینان بالایی به عنوان عوامل جدید بیماری شانکر مخمری درختان میوه هسته دار شناسایی گردیدند.